Onte 174: Vivimos a correr

Aledoume ler a entrevista a Luís Eduardo Aute que publica o Faro de Vigo con motivo da súa presenza en Pontevedra, onde o venres inaugurará o ciclo poético do Ateneo «Imán de palabras» e o sábado dará un concerto. Aute, entre outras moitas cousas de interese, alerta: «vivimos a correr, madrugando antes por se amence máis cedo». Agradezo esta chamada de atención de quen é un dos pioneiros desa «cultura slowly». Todos precisamos un chisquiño de acougo xa que só así poderemos desenvolver a xeito o noso traballo e gozar das cousas nas que andamos e das persoas coas que compartimos a vida. «Máis lentitude, menos velocidade», outra das reivindicacións ás que me apunto.

Onte 173: 8,51

Cristobal Montoro desvelou a cifra do déficit: 8,51%. Unha desviación moi elevada que agoira as maiores dificultades para un futuro inmediato que non sabemos canto durará. No entorno da crise as cifras funcionan como o máis frío eufemismo estatístico, incuestionable, que non merece nin análise nin contradición posible. Hai só uns días o formidable Isaac Rosa adiantaba na súa columna en Público as súas previsións económicas para este 2012: «a cousa pinta mal, os parados poden agardar sentados e o resto preparase por se os despiden; non se venderá unha vasoira porque non hai quen a merque; a fin de mes adiantarase outra semana; haberá máis xente sen casa; traballaremos máis e cobraremos menos; seremos máis pobres e desiguais». Máis claro non se pode dicir o que se agocha tras ese frío 8,51.

Baltar e o Irixo

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a posición do PP de Ourense sobre a ubicación da incineradora do sur de Galicia no concello do Irixo.

A sucesión familiar á fronte da Deputación de Ourense acaba de achegar a súa primeira manifestación de inconformismo dentro do Partido Popular. O novo presidente, Manuel Baltar Blanco, nunha apertura de auténtico mestre do taboleiro desafía ao Goberno de Feijóo acadando un acordo unánime da corporación provincial en contra do proxecto actual de ubicación no concello do Irixo da planta incineradora de lixo do sur de Galicia. Unha decisión de Baltar fillo que, sendo aparentemente contraditoria coa estratexia conformista empregada até agora polo seu pai, amosa a súa fortaleza política e a do seu grupo un ano ano antes das eleccións autonómicas. Como veu sucedendo con Baltar pai, Feijóo sabe que agora, inevitablemente, deberá negociar co fillo a composición das listas e o nivel de entusiasmo da súa fiel rede de partidarios.

Os motivos utilizados por Manuel Baltar para rexeitar a ubicación da macroincineradora na parroquia O Campo do Irixo son semellantes aos utilizados dende hai meses polos dous grupos da oposición e polas plataformas veciñais e ecoloxistas: os graves efectos contaminantes que ocasionaría sobre o patrimonio natural cos conseguintes prexuízos sobre os sectores termais, turísticos e da agricultura ecolóxica da comarca do Arenteiro. Porén, o que resulta abondo contraditorio é que a seguir do acordo o propio Manuel Baltar non cuestione a instalación da planta noutro espazo da provincia de Ourense ou mesmo sequera noutra ubicación do mesmo concello do Irixo, polo seu carácter xerador de emprego e equilibrador do territorio. Un auténtico exercicio de malabarismo político propio das prestidixitacións que fixeron famoso por todo o mundo ao galego Conde de Waldemar ou quizais apenas un xeito de acender unha candea política a deus e outra ao diaño.

Maior determinación e claridade amosou na súa defensa incondicional da planta Manuel Penedo Paradela, alcalde do Irixo, que a semana pasada prohibiu a celebración do Entroido no seu concello. Un alcaldada, un exercicio de ordeno e mando que até o domingo de piñata conseguiu evitar o desfile e as entroidadas dos membros da “Coordinadora Veciñal Incineradora no Irixo, Non!”, obrigados a saír noutros concellos limítrofes. Unha prohibición, á que semella non foi alleo o criterio do seu mentor, Rogelio Martínez, o delegado Territorial da Xunta de Galicia en Ourense, coñecido adversario dentro da provincia dos Baltares e ben famoso nos medios de comunicación pola súa presenza decote no palco do Estado Santiago Bernabeu. Un alcalde de adscrición non baltariana que sempre amosou serias dificultades para argumentar a prol do proxecto, máis alá da arroutada coa que lles contestou ás mulleres da Asociación de Mulleres Rurais do seu concello cando no seu despacho lle preguntaron por qué quería a incineradora: “La pongo porque me da la gana. Y pónganseme fuera”.

Na posición contraria están as Plataformas de Afectados pola Incineradora de Deza, O Carballiño e O Irixo. Colectivos que rexeitan a instalación nas súas comarcas pola destrución medioambiental e económica que provocaría sobre o sector primario, ao tempo que propoñen desenvolver unha Iniciativa Lexislativa Popular destinadaa modificar o actual Plan de residuos de Galicia aprobado hai un ano. A cerna do problema reside tanto na ausencia de estudo algún de impacto ambiental  como no modelo de tratamento de residuos escollido por Estela Eólica, empresa privada que financiará e xestionará a planta. En termos de sostibilidade, tras dúas décadas de funcionamento de Sogama e múltiples recomendacións do Parlamento Europeo, a Xunta recunca cun modelo de tratamento de residuos baseado, sobre todo, na incineración, o que supón unha inevitable emisión á atmosfera de substancias tóxicas e nocivas para a saúde, ao tempo que adía a extensión dos programas de redución, reciclaxe e reutilización.

Alleo a este debate “técnico”, coa súa actual posición inconformista sobre a ubicación da incineradora do Irixo, Manuel Baltar sae moi beneficiado. Tras a herdanza familiar da cadeira presidencial adquire un perfil propio, gaña en popularidade e credibilidade, aproveita para enfrontarse con firmeza a algúns dos seus maiores adversarios do partido dentro da provincia e, o que é máis importante, faise valer diante de Feijóo que recibe a mensaxe inequívoca da necesidade de contar con el nas vindeiras autonómicas. Unha gran apertura de xadrez. No entanto, coñecendo a escasa sorte de Feijóo na posta en marcha do que denomina “proxectos estratéxicos” para o país, pode tratarse dunha manobra para gañar tempo, xa que a instalación da incineradora dependería dun non descartable fracaso do plan eólico do que forma parte. Quen dixo que as leas internas están só nos partidos da oposición?

Campo do Fragoso CXIX

PARTIDAZO

A matinal do domingo fronte ao Almería foi un partidazo memorable, un dos mellores encontros de segunda división que lembramos sobre a lameira do Fragoso. Un partidazo tanto pola vitoria, que consolida ao Celta nos postos de ascenso directo, como polo axustado e avultado marcador entre dous equipos que querían os tres puntos e nunca deron o seu brazo a torcer. Unha marabilla para os 16.000 celtistas, o dobre do que é adoito, que saíron botando foguetes de entusiasmo, un aliciente para que repitan nas vindeiras e decisivas xornadas de primavera. Debemos recoñecer que o Almería de Lucas Alcaraz foi claramente superior ao Celta durante a primeira parte, o mellor equipo que pasou até agora por Balaídos, amosando argumentos moi serios para formar parte dese grupiño de escollidos a loitar polo ascenso directo. Os andaluces saíron coma un ciclón, forzaron tres saques de recanto nos tres primeiros minutos e adiantáronse no nove, grazas a un cabezazo do pichichi Leo Ulloa, quizais en fóra de xogo, tras un saque rápido de falta que pillou despistada á defensa nosa. No obstante, o Celta desta tempada está afeito ás remontadas e conseguiu empatar ao minuto seguinte grazas a un rexeite moi ben aproveitado por De Lucas, tras unha fermosa apertura de Orellana pola banda esquerda. Nivelado o encontro, durante o seguinte cuarto de hora, o xogo desenvolveuse de forma trepidante en ambos os dous campos, o que non beneficiaba ao Celta, xa que Oubiña e Álex non podían controlar o ritmo de xogo. Os andaluces conseguiron ir aseñorando o partido, sobre todo cando conseguiron volver a adiantarse no marcador por medio dun gol moi bonito de Ortiz. O Celta durante este período foi incapaz de inquedar ao veterano Esteban, resentíndose das ausencias de Aspas e Joan Tomas, os xogadores que hoxe por hoxe posúen maior pementa combinativa nos espazos centrais dos tres cuartos atacantes. Porén, na segunda parte o Celta amosou que esta tempada ten alma e vontade de seu, ademais dun banco do que tirar moito partido. Herrera gañoulle a partida a Alcaraz nos trocos. En dez minutos de xogo vibrante o Celta foi quen de darlle a volta á tortilla. Primeiro cun cabezazo de Bermejo, rematando un saque de falta medido de Quique; logo cun pexegazo de Joán Tomás, que acababa de entrar na lameira, enviando a rede un extraordinario servizo de Roberto Lago. Con case media hora por diante, o Celta xogou uns minutos maxistrais, de auténtica tolería. Tocando e tocando até atopar a superioridade. Oier secaba a Ulloa, Roberto Lago subía, Borja temperaba, Álex distribuía, Joán Tomás suturaba paredes e axudas con todos e Bermejo, coma Atlas, apandaba o equipo todo as súas costas. A ningúen podía estrañar que nese contexto o noso nove natural, volvese marcar, o cuarto cando faltaban dez minutos, outra vez cun cabezazo rotundo, tras outro saque de falta. Porén, este partidazo non estaba nin moito menos pechado, xa que dous minutos despois os de Alcaraz non se dobregaron e marcaron o seu terceiro, tras unha xogada moi ben cosida dende a defensa. Cun 4-3 nas pantallas, os derradeiros minutos foron épicos, emocionantes, un combate extenuante que finalmente se resolveu a prol de quen dispuxo de máis talento e acougo. Si señor, este Celta conta con máis serenidade e máis gol ca tempada anterior (na que, cómpre lembrar para non emborracharnos de entusiasmo, na mesma xornada ocupaba o liderato con dous puntos máis ca agora). No entanto, esta racha extraordinaria de dez xornadas de gloria pode alongarse e levalo este 2012 máis lonxe. Cómpre continuar co traballo paciente ao coidado de Herrera. Vindeira estación: Pucela.

Onte 172: Outro paso

A declaración do Kursaal é outro paso da esquerda abertzale para asumir a súa incorporación ao proceso democrático. O feito de «amosar o profundo pesar pola dor causada por ETA» e de recoñecer que aos seus membros faltoulles «cara unhas vítimas a sensibilidade amosada con outras» son afirmacións que deben ser acollidas e valoradas de forma moi positiva xa que supoñen admitir o seu erro e o seu compromiso para convivir en igualdade con aquelas persoas que non pensan coma eles. Outro paso no proceso, agardamos que irreversible, da fin da violencia en Euskadi. Tócalle agora mover ficha a ETA que quedou emprazada pola declaración «a desfacer as súas estruturas militares e por as armas fóra de uso». Semella que hai motivos para a esperanza.

Onte 171: O discurso de Monteagudo

A pesar de que non puiden viaxar a Compostela, seguín pola rede co maior interese a intervención de entrada na RAG de Henrique Monteagudo. Agradezo a súa afouteza e xenerosidade por enunciar un discurso sobre a lingua galega capaz de aumentar o perímetro do seu abrazo sobre o conxunto da sociedade galega, sen renunciar unha miga a ningunha das nosas aspiracións para ela. Agardando a lectura demorada da peza, tanto polas declaracións anteriores á intervención, como polos avances por twitter, o discurso de Monteagudo axudará ao avance colectivo e compartido dos que defendemos o idioma. É importante salientar que cómpre «deseñar estratexias para saír do abrazo de morte que nos chega do centralismo castelán e da súa dominación excluínte», como é imprescindible asociar o idioma coa innovación social, como é ineludible que en todos os ámbitos da sociedade galega desmontemos as falacias da imposición e da liberdade lingüística que o PP xa fixou como principios académicos. Con todo, semelloume que a cerna da intervención residiu nesta afirmación: «o núcleo do problema sociolingüístico de Galicia é inseparable da crise do autogoberno, que é o que está en cuestión». Monteagudo salienta así a dimensión profundamente política do problema, o que ten moi importantes consecuencias á hora de deseñar os vieiros polos que discorran as políticas normalizadoras. Beizóns para Monteagudo pola súa entrada na RAG e pola calidade da súa oportunísima intervención nun momento crítico para a historia da nosa lingua e para o futuro do autogoberno da nación.

Onte 170: Debate sobre os libros de texto dixitais

Tras a intensa tarde e serán de debate arredor do futuro do libro de texto dixital e do programa Abalar, organizado por Nova Escola Galega, convencinme máis, se me quedaba algunha dúbida, do carácter disrutivo que introduce, tamén na educación, o paradigma da comunicación dixital, ao tempo que da necesidade de acompañar a innovación tecnolóxica nas aulas cun modelo didáctico rigoroso e unha planificación coidadosa da innovación. A intervención do profesor Jordi Adell evidenciou ese carácter disrutivo provocado tanto polas posibilidades da concepción dixital de código aberto (copiabilidade, transferencia, interactividade, multimodalidade….) como polas inherentes á propia rede (colaboración, serendipia, simultaneidade….). Adell foi demoledor, ademais dun chisco teatral, no diagnóstico sobre o futuro que lle agarda ao «moi poderoso sector editorial educativo» ao que considera o grande perdedor desta mudanza disrutiva na que o profesorado, iso si, se conta con vontade, será o creador e prosumidor colaborativo dos contidos dixitais que utiliza na aula. Porén, fronte ao entusiasmo da magnífica conferencia de Adell, na mesa redonda sobre o proxecto Abalar, na que intervín en representación da Asociación Galega de Editores, se evidenciou que a tecnoloxía por si mesma non supón innovación e mellora da calidade educativa nin ruptura de modelos educativos pasivos nin sequera asegura unha convincente alfabetización de carácter hipertextual. Neste proceso de tránsito entre os paradigmas analóxico e dixital, non é doado valorar de forma serena e obxectiva as tendencias que se van consolidando sobre o futuro do libro de texto dixital. Hoxe as posibilidades colaborativas que para o profesorado máis innovador e inquedo introducen os libros de texto open source ou os que utilizan licenzas libres compiten no mercado educativo estadounidense coa estratexia de Apple de vender millóns dos seus ipads aos escolares ou a dalgunhas operadoras de televisión, como Discovery, por entrar neste mercado. Un debate interesantísimo, onde os editores educativos debemos participar sen prexuízos ningúns. Neste eido todo está en mudanza e aberto.

Onte 169: Día de Rosalía

Celebramos o Día de Rosalía, o 175 aniversario do nacemento da fundadora da nosa literatura nacional. Unha efeméride que non debe pasar desapercibida en ningún centro educativo nin medio de comunicación. A realización de lecturas e actividades rosalianas en espazos públicos e educativos, ademais da reivindicación do apoio das administracións á investigación e difusión da súa obra centrarán a xornada.  Con todo, a novidosa proposta da AELG –apoiada pola Asociación Galega de Editores, Federación de Libreiros de Galicia, numerosos concellos e centos de asociacións culturais e cívicas– de animar á cidadanía a que nesta data merque un libro en galego e reciba unha flor constitúe outro fermoso aliciente desta coroa cívica e popular. Da man de Rosalía a lingua e a literatura galega chegarán hoxe a todos os recunchos do país de noso. Rosalía sempre viva.

Onte 168: A noite de Vigo en Madrid

Lembrando aquel «Madrid se escribe con V de Vigo» dos tempos de Manuel Soto, a de onte, ademais da do enterro da sardiña, foi «Unha noite de Vigo en Madrid» de Abel Caballero. Non acredito na eficacia deste tipo de iniciativas voluntaristas e custosas como ferramentas de promoción turística, porén quero pensar que a súa presenza nos medios de comunicación vigueses algo nos axudará a conservar a aura de dinamismo cultural en eidos creativos diversos que hai trinta anos acuñou aquel Vigo da movida. Nun momento de catástrofe cultural (tamén no eido musical), este tipo de eventos deben servir de acicate e estímulo, sen compracencia ningunha, para reinventarnos. O Vigo do futuro non pode vivir sempre do mesmo mito.

Onte 167: Blindados con libros

Os estudantes de Valencia continuaron a súa mobilización a prol da Educación Pública de forma pacífica. Lembrarémolos erguendo os seus libros e berrando: «estas son as nosas armas». Blindados cos seus libros poñían en valor eses humildes artefactos de papel impresos como símbolos da liberdade de expresión e da educación de calidade. Nun momento de tránsito profundo no eido da comunicación cultural e educativa, cando se adoita desprezar de forma inxusta ao libro impreso como obxecto, esta foto de EFE debera quedar para a historia contemporánea da nosa edición e da nosa educación. Estes libros son portadores do entusiasmo dunha mocidade que non acepta os ditados do partido conformista. Un feito que me produce unha profunda ledicia e me provoca esperanza.